Eindaandrijving, Smeren spievertanding (splines) eindaandrijving K1, K100 (4V) en K1100

(Auteur: Bert Meijerink)

Algemeen

De spievertanding van de eindaandrijving moet af en toe gesmeerd worden.

Hieronder kunt u lezen hoe dit is uitgevoerd bij mijn K1100LT uit 1995 voorzien van ABS. Het is ook toe te passen op de andere paralever modellen K1 en K100 4V.

Het kan nodig zijn dat de uitgaande as van de versnellingsbak ook gesmeerd moet worden. Vaak is het voldoende om alleen de spievertanding van de aandrijfas te smeren wat als voordeel heeft dat de swingarm niet verwijderd hoeft te worden. De enigste nadelen zijn dan dat de uitgaande as en rubberen hoes niet schoongemaakt en geïnspecteerd kunnen worden. Het vet op de aandrijfas smeert de uitgaande as van de versnellingsbak voldoende.

Wij hebben het smeren uitgevoerd door de swingarm te laten zitten. Ik wil hierbij echter aangeven dat het verstandiger is om wel de swingarm te verwijderen om de volgende reden:

Het is bijna onmogelijk om de aandrijfas beet te pakken welke zich in de swingarm bevindt. Daar waar je bij de K75 / K100 (2V) makelijk een (waterpomp)tang om de aandrijfas kunt krijgen is dit bij de paralever modellen haast niet mogelijk daar de aandrijfas in zijn geheel in de swingarm zit.
Gelukkig hadden wij de beschikking over een waterpomptang met een lange spitse bek die net voldoende grip leverde om hem te verwijderen maar met een gewone waterpomptang lukt dit niet.

Mocht de swingarm wel gedemonteerd moeten worden dan wordt duidelijk in de verschillende werkplaatshandboeken aangegeven welke stappen er nog meer uitgevoerd moeten worden.

Helaas zijn de foto's ook niet al te duidelijk geworden. Het smeren van de spievertanding is uitgevoerd op een donkere regenachtige zaterdagmorgen. Op het schermpje van de kamera zagen de beelde er nog we duidelijk uit maar eenmaal op de PC was alles nogal donker. Ik heb de foto's nog wat bewerkt zodat ze lichter geworden zijn maar een nadeel hiervan was dat de beelden nogal veel vlekken opleverde en op een groot aantal een groene waas zichtbaar was. Helaas zat de motor toen al weer in elkaar en moest ik het doen met deze foto's. Een aantal foto's kon ik nog gebruiken van de K75 / K100 (2V) ter verduidelijking.

Smeren eindaandrijving

Zet de motor op de middenbok.

Veranker de motor zodanig dat hij niet kan omvallen. Let er hierbij ook op dat de motor niet naar voren kan bewegen en zodoende van de bok afschiet.

Laat de motor goed afkoelen zodat men zich niet brandt aan de uitlaat.

De eerste stap is het verwijderen van het achterwiel. (foto 1)
Verwijder de afdekdop op het achterwiel. Deze kan er dan eenvoudig afgewipt worden. waarna de 5 bevestigingsbouten van het wiel zichtbaar worden.
Deze 5 bouten moeten worden verwijderd zodat het achterwiel van de eindaandrijving af gehaald kan worden. Let op. Tussen het achterwiel en de eindaandrijving zit een vulring. Verlies deze niet.

Verwijder de 2 bouten welke de remklauw vasthouden en schuif (foto 2) de remklauw inclusief de ABS sensor daarna van de remschijf waarna hij aan een touwtje aan de linkerzijde van de swingarm kan worden gehangen. (foto 3)

Maak de connector los van de snelheidsopnemer. Deze connector bevindt zich achter het rechter zijpaneel en kan gevonden worden door de kabel vanaf de snelheidssensor te volgen. (foto 4)
Haal de kabel uit zijn beugels tot aan de snelheidssensor.

Draai de voorste klem los van de hoes tussen de kardan en de swingarm.
Wip nu de hoes van van de swingarm af zodat hij nog alleen aan de kardan vastzit.

Nu moet de kardan losgemaakt worden van de swingarm. Deze verbinding is flexibel gemaakt met lagers. Deze lagers zitten vast door middel van 2 speciale bouten. (legerpluggen)

Verwarm nu tot maximaal 120 °C de inbusbout/moer combinatie waarmee de kardan aan de swingarm (rechter zijde) vastzit. Draai dan eerst de moer één slag los en draai dan de inbusbout los. (foto 5)
Verwarm nu tot maximaal 120 °C de inbusboutcombinatie waarmee de kardan aan de swingarm (linker zijde) vastzit. Draai dan de inbusbout los. (foto 6)

Verwijder nu beide bouten.

Verwijder nu de bout waarmee de paralever stang aan de kardan vast zit. (foto 7)

Verwijder nu de onderste moer van de as waarmee de achterschokbreker aan de eindaandrijving vast zit.

Op het punt waar de swingarm en de versnellingsbak elkaar ontmoeten zit een rubberen balg. Om deze niet te beschadigen moet de swingarm niet teveel omhoog of omlaag bewogen worden. Normaal begrenst de schokbreker deze grenzen maar nu zal de schokbreker verwijderd gaan worden. Het kan daarom in dit geval wel makkelijk zijn om iets onder de swingarm te zetten zodat hij niet te ver kan zakken. Heeft men niets bij de hand dan gewoon voorzichtig te werk gaan.
Trek nu de schokbreker van de onderste bevestigingsbout.
Verwijder nu de schokbreker in zijn geheel door ook de bovenste bout/moer combinatie te verwijderen. (foto 8)

Als het goed is zit de kardan nu los en kan hij voorzichtig van de aandrijfas geschoven worden. Laat de kardan in ieder geval niet vallen en zet hem voorzichtig weg. Houd de ontluchting van de eindaandrijving in ieder geval naar boven gericht anders komt de olie hierdoor naar buiten. (foto 9)

Zorg er nu voor dat de swingarm paralel met de grond loopt door er eventueel nog iets extra’s onder te zetten.

In de swingarm is nu de aandrijfas te zien. (foto 10) Pak nu een stuk hout, houd dit tegen de aandrijfas en geef hiertegen een (klein) tikje met een hamer. Mocht de aandrijfas namelijk nogal vast zitten op de spievertanding op de versnellingsbak dan schrikt hij nu los.

Met een waterpomptang moet nu de aandrijfas buitenom vastgepakt worden. Pak hem beslist niet beet aan de binnenzijde. De spievertanding zal onherroepelijk beschadigen.
Aan het begin van dit verhaal is al aangegeven dat dit zeer lastig is uit te voeren. Kom dan ook niet in de verleiding om hem aan de binnenzijde vast te pakken. Als het zo niet lukt dan is de beste oplossing het verwijderen van de swingarm.
Trek nu met de waterpomptang de aandrijfas uit de swingarm. Dit kan wat zwaar gaan daar de aandrijfas met een veer op de uitgaande as van de versnellingsbak is geklikt.
Haal de aandrijfas nu in zijn geheel uit de swingarm.

Er bestaat nu ook even de mogelijkheid om eenvoudig de speling van de swingarm lagers te controleren. Pak hiertoe de swingarm op het eind beet en beweeg hem van links naar recht. Hier mag geen speling op zitten. De arm moet wel soepel omhoog en omlaag gaan zonder enige hapering. Test dit laatste wel zodanig dat de rubber hoes niet beschadigd wordt.

Zit er wel zijdelingse speling op dan kan in de meeste gevallen dit verholpen worden door de lagerspeling bij te stellen met de bout/moer combinatie aan de linkerzijde van de ophanging van de swingarm.

Foto 1

Foto 2

Foto 3

Foto 4

Foto 5

Foto 6

Foto 7

Foto 8

Foto 9

Op foto 11 is de aandrijfas te zien. De linkerkant, waar zich de kruiskoppeling bevindt zit normaal aan de versnellingsbak en de rechterzijde bevindt zich normaal aan de kardanzijde.

Verwijder nu al het vet en smeer wat zich bevindt in de spievertandingen aan beide zijden van de aandrijfas. Dit gaat erg goed met wasbenzine of thinner. Dit kan door een doek met een schroevendraaier door elke vertanding te halen maar borstelen het met een kleine (tanden)borstel is ook een praktische oplossing.
Maak de spievertandingen daarna droog met een oude doek en inspecteer of de vertandingen niet zijn ingesleten. Het hoort er uit te zien zolas op de foto's 12 en 13. Zijn er 'haaientanden' te zien dan dient in ieder geval de aandrijfas vervangen te worden.

Maak op dezelfde wijze als de spievertanding van de aandrijfas ook de spievertanding van de kardanas goed schoon. Inspecteer tevens of de vertandingen niet zijn ingesleten. Zijn er 'haaientanden' te zien dan dient in ieder geval de kardanas vervangen te worden.

Inspecteer ook het huis van de aandrijfas (swingarm) goed. Is er vocht waar te nemen, of een cremekleurige emulsie (vet in combinatie met vocht) dan is de kans groot dat de rubberen balg voorop of achterop de swingarm kapot is. Deze moet dan worden vervangen. Is er gewoon vet te zien dan dit even verwijden.

Controleer nu de speling die de spievertanding van de aandrijfas heeft op de spievertanding van de kardanas door de aandrijfas op de kardanas te schuiven. Let er op dat dit met de juiste zijde van de aandrijfas gebeurt.
De speling moet zodanig zijn dat de spiebanen goed in elkaar schuiven maar verder mag er geen (zijdelingse)speling zijn.

Het smeren van de spievertanding van de aandrijfas moet nu gebeuren. Voor dit smeren moet speciaal vet gebruikt worden.
Geschikt is in ieder geval Staburags NBU 30 PTM vet wat te verkrijgen is bij de BMW dealer. Het kost ongeveer 20 Euro voor een 50 gram tube. Ook kan er gekozen worden voor Optimoly MP3 of Uni Moly C 220 Slip Agent.
Deze vetten kenmerken zich door een zeer grote kleefkracht en hoge belastbaarheid. Standaardvet heeft deze eigenschappen niet (voldoende) en kan dus hiervoor ook niet gebruikt worden.

Doe een beetje van dit vet aan de vinger en smeer de spiebanen welke aan kant van de kruiskoppeling van de aandrijfas zitten. (foto 14) Zorg dat er ook een filmlaag van het vet goed in de ‘dalen’ van de spiebanen komt te zitten. Gebruik echter ook weer niet teveel vet. Door de goede passing van beide delen wordt dit overtollig vet dan weer erg snel naar buiten geperst wat dan weer erg snel voor vervuiling zorgt. De hoeveelheid vet op de foto is de gebruikte hoeveelheid voor het insmeren.

Foto 10

Foto 11

Foto 12

Foto 13

Foto 14

Foto 15

Smeer nu de spiebanen aan de achterzijde van de aandrijfas (foto 15) zoals hierboven is beschreven.

Als het goed is loopt de swingarm nog parallel aan de vloer door de ondersteuning. Is dit niet meer het geval zorg dan dat dit alsnog gebeurt. (hier wordt de swingarm paralel gehouden.)
Nu kan de aandrijfas weer worden teruggeplaatst. De kant met de kruiskoppeling moet als eerste naar binnen in de swingarm en richt de kruiskoppeling zodanig uit dat de spiebanen in lijn staan met de spiebanen van de versnellingsbak zodat de spiebanen van de aandrijfas de spiebanen van de uitgaande as van de versnellingsbak makkelijk kunnen'vinden'.
Op een bepaald moment komt de aandrijfas tegen de uitgaande as van de versnellingsbak aan. Wiebel een beetje met de aandrijfas en als het goed is schuift hij dan over de uitgaande as van de versnellingsbak heen.
Schuif de aandrijfas dan zo ver mogelijk naar voren. Hij loopt dan tegen de borgveer aan. Door nu met de handpalm tegen de achterkant van de aandrijfas aan te slaan wordt de aandrijfas geborgd over de borgveer.
Om te controleren of de aandrijfas goed geborgd is moet er weer aan de achterzijde van de aandrijfas getrokken (met de vingers) worden. De aandrijfas moet nu op zijn plaats blijven zitten.

Smeer nu de spiebanen van de kardanas zoals hierboven is beschreven.

Nu kan de kardan weer teruggeplaatst worden.
Smeer allereerst wat vet op de twee naaldlagers (foto 16) en plaats dan de kardan terug in de swingarm.

Nu moet allereerst de speciale linker bout (legerplug) teruggeplaatst worden.
Let op! Maak deze bout goed schoon bijvoorbeeld met aceton. Doe dan wat loctite 2701 aan de bout en plaats hem terug waarbij tegelijkertijd de kardan recht voor de bout gehouden dient te worden.
Het indraaien moet soepel verlopen en bij ook maar enige weerstand gelijk controleren als alles wel goed zit. De bout moet namelijk tussen de naaldlagers komen en niet tegen de zijkant van de naaldlagers.
Draai de bout nu helemaal tot aan het pasvlak en zet hem dan vast met 105 Nm. (foto 17) Dit moet nu gelijk gebeuren in verband met de Loctite.

Nu moet speciale rechter bout (legerplug) teruggeplaatst worden.
Let op! Maak deze bout goed schoon bijvoorbeeld met aceton. Doe dan wat loctite 2701 aan de bout en plaats hem terug waarbij tegelijkertijd de kardan recht voor de bout gehouden dient te worden.
Het indraaien moet soepel verlopen en bij ook maar enige weerstand gelijk controleren als alles wel goed zit.De bout moet namelijk tussen de naaldlagers komen en niet tegen de zijkant van de naaldlagers.
Draai de bout nu helemaal tot aan en zet hem dan vast met 7 Nm. Dit moet nu gelijk gebeuren in verband met de Loctite.
Controleer nu gelijk of er geen (zijdelingse) speling meer zit op de kardan/swingarm overgang. Dit dit niet meer het geval dan kan ook de contramoer, voorzien van Loctite 2701 worden vastgezet met 105 Nm. (foto 18) Dit moet nu gelijk gebeuren in verband met de Loctite.

Plaats de schokbreker terug. (foto 8) Zet de moeren van de schokbreker vast met 51 Nm.

Plaatst de paralever stang terug. (foto 8) Eventueel iemand op de motor laten zitten zodat het achterwiel wat vrij komt. De moer moet aan de wielzijde zitten. Zet de bout/moercombinatie daarna vast met 43 Nm.

Doe de rubber hoes weer over de swingarm en zet hem vast.

Plaats de connector plus de kabel van de snelheidsopnemer weer terug. (foto 4)

Maak de remschijf schoon en ontvet hem.

Plaats de remklauw terug waarbij ook het beugeltje van de snelheidsmeterkabel niet vergeten moet worden. (foto 2) Zet de bouten vast met 32 Nm. Controleer of de schijf nog soepel ronddraait en dat de ABS sensorafstand 0,60 - 0,65 mm is. (De remblokken mogen iets aanlopen.)

Zet het wiel terug en vergeet de vulring niet. (foto 19) Draai eerst de bouten handvast aan. Daarna kruislings met 50 Nm en daarna kruislings met 105 Nm. Plaats het afdekkapje van de naaf terug.

Foto 16

Foto 17

Foto 18

Foto 19